مکانیزاسیون کشاورزی

یزدفردا -ابرکوه نیوز :افزایش تولید محصولات کشاورزی درواحد سطح وبهبود کیفیت محصولات وجلب اعتماد بازار، فقط درسایه مجهز شدن به وسایل وامکانات پیشرفته وبه موازات آن تقویت مدیریت ها امکان پذیر است، بویژه آنکه افزایش تولید در واحد سطح به مفهوم تولید انبوه وکاهش قیمت تمام شده است. بهمین خاطر کاربرد فن آوری های نوین می تواند ضمن افزایش تولید محصولات کشاورزی در واحد سطح، موجب کاهش هزینه های تولید و متعاقب آن منجر به کاهش قیمت تمام شده این محصولات باارزش گردد، چرا که پائین بودن قیمت تمام شده محصولات کشاورزی، ضمن آنکه رضایتمندی کامل کشاورزان و نیز مردم جامعه را فراهم می نماید، بازار مطمئن ومناسبی را برای صادرات این محصولات کشاورزی ایجاد می نماید، که از این طریق می توان از خروج مقادیرزیادی ارز ازکشور، که جهت تهیه این محصولات بکارمیرود، جلوگیری نمود.
اما آنچه که بایستی مورد نظر باشد، این است که هنوز در جهت مکانیزاسیون کشاورزی، اقدامات جدی صورت نگرفته و هنوز شیوه کاشت ، داشت وبرداشت درکشاورزی به شکل سنتی می باشد. که درروش سنتی به علت (عدم استفاده ازامکانات پیشرفته ونوین)، ضمن کاهش تولید در واحد سطح، سبب افزایش قیمت تمام شده این محصولات کشاورزی گردیده است.
مکانیزاسیون کشاورزی نوعی رویکرد می باشد که موجبات تبدیل و گذار از کشاورزی سنتی به کشاورزی صنعتی را فراهم می سازد. گسترش روزافزون جمعیت و محدودیت منابع آب و خاک، توسعه فناوری در فرایند تولید محصولات کشاورزی را اجتناب ناپذیر می سازد، اگر چه توسعه مکانیزاسیون فرایندی است که در بخش کشاورزی اتفاق می افتد، اما الزامات مهم آن نظیر ساخت و تولید و تامین ماشین های مورد نیاز آن در بخش صنعت روی می دهد.
با نگاهی گذرا به وضعیت مکانیزاسیون کشاورزی کشور و بررسی تحولات آن می بینیم که طی دو سال اخیر مکانیزاسیون از روند مطلوبی برخوردار بوده به نحوی که پس از دو دهه، تحقق اهدافی نظیر رفع انحصارات در تولید تامین ماشین ها و ادوات کشاورزی، ایجاد رقابت و ارتقای کیفی تولیدات ماشین ها و ادوات کشاورزی، ترویج و ارتقای شناخت بهره برداران مکانیزاسیون کشاورزی و آشنایی آنان به مزایای توسعه مکانیزاسیون، ارتقای کیفی و کمی فناوری های مختلف در فرایند تولید محصولات کشاورزی و بسیاری دیگر از اهداف برنامه های توسعه مکانیزاسیون به تحقق پیوسته است.
توسعه اقتصاد کشاورزی ازآنچنان اهمیتی برخوردار است که کشورهای فاقد اقتصاد کشاورزی پیشرفته ( که قادر به تولید محصولات کشاورزی نمی باشند) ، وابستگی بسیار شدیدی به کشورهای توسعه یافته کشاورزی پیدا نموده و برای تهیه این محصولات به جهت جلوگیری ازگرسنگی مردم کشورخود، حاضر به پذیرش هرگونه شرایط ناخوشایندی خواهند گردید.
اما آنچه که مسلم است، راهکاری فوری و عاجل برای حل معضلات کشاورزی جامعه مان درشرایط حاضر متصور نیست. زیرا که مانع اصلی برسر راه مکانیزاسیون کشاورزی، وسعت کوچک زمینهای کشاورزی می باشد، که بتدریج کوچکتر هم می گردد. بکارگیری شیوه نوین و یا به عبارت بهتر مکانیزاسیون کشاورزی درزمین های کوچک امکان پذیر نبوده و اگر امکاناتی نیز برای آن فراهم گردد، ازنظر اقتصادی مقرون به صرفه نخواهد بود.
باید درنظر داشت که به جهت اهمیت کشاورزی برای کشورها ، بخصوص کشورما ، که از نظر وسعت خاک کشاورزی و نیروی انسانی بسیار غنی بوده( ودرصورت حل این معضلات ،سبب توسعه اقتصاد کشاورزی درکشور می گردد و دراین راستا ضمن جلوگیری از خروج مبالغ زیادی ارز از کشور، موجبات ارزآوری بیشتری را نیز دراین بخش فراهم می نماید). بایستی راهکاری مناسب از جانب همه اندیشمندان، بویژه صاحبنظران اقتصادی اتخاذ گردد.
مناسبترین روش جلوگیری از کوچکتر شدن تدریجی زمینهای مزروعی، استفاده از شیوه کاشت تعاونی می باشد، از آنجائیکه هنوز فرهنگ کارگروهی و نیز جمعی درکشور ما، بویژه درمیان کشاورزان، شکل نگرفته و مضرات کار انفرادی و فواید کار گروهی برای آنان روشن نگردیده است، در چنین صورتی تشکیل تعاونیهای کشاورزی امری مشکل و دشوار بنظر می رسد، بدین جهت قبل از هر اقدامی برای تشکیل این تعاونیها بایستی فواید و امتیازات آنها را برایشان توضیح داد، یعنی اینکه فرهنگ سازی نمود، تا آگاهانه به سمت تشکیل تعاونیهای کشاورزی تمایل پیدا کرده که درچنین صورتی این تشکلها دارای قدرتی بسیار و فراوان خواهند گردید.
لازم به یاد آوری است که با تشکیل تعاونیهای کشاورزی، زمینهای مزروعی کوچک، تبدیل به زمینهای بزرگ شده که استفاده از ماشین آلات متعدد کشاورزی و نیز نیروهای کار کشاورزی متخصص و ماهر برای تمامی مراحل کاشت، داشت و برداشت درآن فراهم می گردد.
با توجه به اینکه تعاونیهای روستائی، ازتشکلهای مردمی بشمار می رود که برای پشتیبانی وحمایت از کشاورزان روستاها بوجود آمده و در قطب کشاورزی و روستاها تنها تشکیلاتی هستند که کشاورزان به آنها اعتماد دارند، بهمین دلیل نقش این تعاونیها در مکانیزاسیون کشاورزی، می تواند بسیار تاثیر گذار باشد. ازآنجائیکه یک کشاورز به تنهائی قادربه تهیه ماشین آلات متعدد و مختلف کشاورزی و نیز نیروهای متخصص وآموزش دیده کشاورزی برای زمین های مزروعی خود نمی باشد، با عضویت وپیوستن به این تعاونیها، می تواند از تمامی امکانات مکانیزاسیون کشاورزی استفاده نماید.
مکانیزاسیون کشاورزی در ایران دارای قابلیت ها و محدودیت های زیادی می باشد که در زیر به تعدادی از آنها اشاره می شود :
امکانات و قابلیت ها :
- وجود قابلیت های تولید اکثر ماشین های کشاورزی در داخل کشور
- وجود زمینه های توسعه و گسترش واحدهای مکانیزاسیون
- وجود زمینه های مناسب برای انتقال و به کارگیری فن آوری های مناسب
- وجود نیروهای متخصص و تحصیل کرده دانشگاهی در بخش کشاورزی
- وجود قابلیت های آزمون، ارزیابی و استانداردسازی ماشین ها و ادوات کشاورزی در داخل کشور
- وجود انگیزه و علاقه مندی کشاورزان برای به کارگیری ماشین های کشاورزی در فرایند تولید
محدودیت ها و تنگناهای اصلی :
- عدم سرمایه گذاری کافی در زمینه ی توسعه مکانیزاسیون کشاورزی
- پایین بودن توان مالی بهره برداران در تامین ماشین های کشاورزی مورد نیاز
- عدم توجیه اقتصادی به کارگیری ماشین ها و ادوات کشاورزی به دلیل پراکندگی، کوچک و سنتی بودن قطعات زراعی و باغی
- کمبود دانش فنی لازم برای به کارگیری ماشین های نوین
- عدم توجه لازم در برنامه ریزی توسعه صنعتی کشور به تامین نیازهای ماشینی بخش کشاورزی
- عدم تناسب قیمت محصولات کشاورزی با قیمت ماشین های کشاورزی
- عدم وجود ساختار مناسب و الزمات قانونی برای توسعه مکانیزاسیون
- عدم توجه و برنامه ریزی لازم برای رونق بخشیدن بازار ماشین های کشاورزی در سیاست های بازرگانی کشور
- عدم حمایت کافی سیستم بانکی جهت تامین تسهیلات مناسب مورد نیاز توسعه مکانیزاسیون
- عدم وجود تشکل های صنفی لازم مرتبط با مکانیزاسیون
با وجود همه این محدودیتها می توان با مکانیزه کردن کشاورزی گامی بلند در جهت رشد اقتصادی کشور در زمینه کشاورزی برداشت.